सपना बुनेका मानिस

कहिलेकाहीँ इतिहास आफूले रोजेको पात्रसँग एक समझदारी गर्छ, उसलाई भविष्यको द्वार सम्हाल्न लगाउँछ। एलोन मस्क—त्यो नाम, जसले विज्ञान, प्रविधि र सम्भावनाहरूलाई एउटै कथामा गाँसेर सारा संसारलाई अचम्मित बनायो।

दक्षिण अफ्रिकाको प्रिटोरियाबाट सुरु भएको उनको यात्रा, पेपलको सह–संस्थापकबाट सुरू भई टेस्ला, स्पेसएक्स, न्युरालिंक र पछिल्लो समय एक्सएआइसम्म फैलिएको छ। ती कम्पनीहरू उनी मात्र होइन, मानवताका लागि इतिहासकै गहिरा प्रयोगशाला बने। उनका शब्दहरू थिए—जब कुनै कुरा पर्याप्त रूपमा महत्वपूर्ण हुन्छ, तब तिमी त्यसलाई गर्छौ, चाहे सम्भावना तिम्रो पक्षमा नहोस्।

टेस्लाले विद्युतीय सवारीलाई केवल विकल्प होइन, अनिवार्य भविष्य बनायो। स्पेसएक्सले नासाको भर नपरी निजी हातले अन्तरिक्ष यात्रालाई सम्भव बनायो र अब एक्सएआइ उनले बनाएको कृत्रिम बुद्धिमत्ताको नयाँ यात्रामा, विश्व फेरि उनको विचारबाट सञ्चालित हुँदैछ।

तर जुन आकाशमा उज्यालो बल्छ, त्यहाँ बादलहरू पनि त हुन्। सन् २०२५ को पहिलो त्रैमासिकमा, त्यो उज्यालो केही ओझेलमा पर्‍यो।

वित्तीय वर्ष २०२५ को पहिलो त्रैमासिकमा Tesla को राजस्व $19.34 अर्बमा सीमित रह्यो — एक वर्षअघिको तुलनामा ९% कमी। विश्लेषकहरूले $21.3 अर्बको अपेक्षा गरेका थिए। तर त्यो अपेक्षा झुकेको थियो।

शुद्ध नाफा $409 मिलियनमा झर्‍यो, जुन २०२४ को प्रथम त्रैमासिकमा $2.5 अर्ब थियो। यो ७१% गिरावट, केवल आर्थिक खबर होइन, एलोन मस्कको नेतृत्वमाथिको ठूलो प्रश्न पनि बन्यो।

सन् २०२५ को पहिलो तीन महिनामा, Tesla ले 336,810 सवारी डेलिभर गर्‍यो। त्यो २०२४ को त्यही अवधिको तुलनामा झन्डै १३% कम हो। चीन र युरोपजस्ता बजारहरूमा प्रतिस्पर्धा चर्किंदै गइरहेको अवस्थामा, टेस्लाको यो गिरावट केवल स्थानीय नभएर वैश्विक चिन्ता बन्यो।

एलोन मस्क सधैं विवादको छायाँसँग सहयात्री बनेका छन्। तर हालको Robotaxi कार्यक्रमसँग सम्बन्धित नियामकीय समस्याले उनको विश्वसनीयता तहसनहस गर्ने खालको चोट दिइरहेको छ।

सपना कि संकट?

Tesla को स्वचालित कार सेवा “Robotaxi” ले जनवरी २०२५ देखि टेक्सासमा सञ्चालन सुरु गर्‍यो। तर अमेरिकी यातायात सुरक्षा नियामक संस्था NHTSA ले सुरु गरेको छानबिनले यस प्रविधिको विश्वसनीयतामै प्रश्न उठायो।

२०२३ सम्मको NHTSA डाटाका अनुसार, टेस्ला अटो–पायलटसँग सम्बन्धित ७३६ क्र्यास रिपोर्ट भएका छन्, जसमा १७ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि भएको छ।

Tesla को कार्यकारी तहमा समेत अस्थिरता देखियो। CEO कार्यालय नजिक काम गर्ने कार्यकारी Omid Afshar र वरिष्ठ कर्मचारी Jenna Ferrua ले अप्रिलमा राजीनामा दिए। टेस्लाको नेतृत्वको दिशा खोज्ने बेला आएको स्पष्ट संकेत यही हो।

तर एलोन मस्क त्यस्ता पात्र हुन्, जसले हरेक पतनलाई पुनर्जन्मको अवसर बनाउँछन्। पछिल्लो कमाइ प्रतिवेदनपछि उनले घोषणा गरे—अब समय राजनीतिबाट हटेर, टेस्ला र xAI मा फर्कने हो।

बुद्धिमत्ताको नया चरण

xAI को नयाँ भाषा मोडेल, Grok-3, हालको समयमा चर्चा पाएको छ। मस्कले यसलाई X (पूर्व Twitter) सँग एकीकृत गरेर एक ‘सबैकुरा एप’ बनाउने योजना सार्वजनिक गरेका छन्। मार्च २०२५ मा, xAI ले X लाई $33 अर्ब मूल्यमा खरिद गरेपछि, मस्कको दृष्टि अझ स्पष्ट हुँदै गएको देखिन्छ।

अझै बाँकी कथा

यद्यपि टेस्ला हाल समस्या झेलिरहेको छ, SpaceX अझै उचाइमा छ। Starship को मंगल मिसन २०२६ मा सम्भावित परीक्षणको तयारीमा छ, र Starlink ले संसारभर इन्टरनेट सेवा पु-याउने सपना विस्तार गर्दैछ।

Tesla अब Optimus नामक ह्युमनॉइड रोबोट निर्माण गर्दैछ, जसले उत्पादनमा सहयोग पुर्याउनेछ। Robotaxi प्रणाली अझै परीक्षणमा छ, तर मस्कका अनुसार “स्वचालित मोडेल नै टेस्लाको भविष्य हो।”

एलोन मस्कको कथा गगनचुम्बी सपनाबाट सुरु हुन्छ, जहाँ भविष्यलाई अहिलेको वर्तमानमा तान्ने ताकत हुन्छ। अहिले उनी कठिन मोडमा छन्—कमाई घटेको, ग्राहक घटेका, नियामक निगरानी चर्किएको। तर त्यसै बीच उनी अझै नयाँ टेक्नोलोजी बनाउँदै, पुनःस्थापना गर्दै छन्।

उनको सफलता ग्यारेन्टी होइन—तर उनको हिम्मत उदाहरणीय छ।

• के मस्क फेरि उठ्न सक्नेछन्?
• के Tesla को Robotaxi सेवा नयाँ युगको सुरुआत बनाउनेछ?
• कि यो कथा उनीसँगै, फेरि एकपटक बन्द हुनेछ?