राष्ट्रपतिको छायामा उभिएको रैपिड सिटी

चट्टानहरूले छोपिएको आकाश, सुनको झिल्काले तातेका पहाडहरू, अनि इतिहासको सास फेर्ने एउटा सहर — रैपिड सिटी। यो कुनै फिल्मको दृश्य होइन। यो छ, अमेरिकाको मुटुमा बसेको एउटा सहर, जहाँ राष्ट्रपतिहरू ढुंगामा बोल्छन्, कांस्यमा हिँड्छन्, र सडकको कुनामा यात्रुहरूलाई हेरेर मुस्कुराउँछन्। यही कारण हो, यो सहरलाई “City of the Presidents” भनिन्छ।

म जब पहिलोपटक यहाँ पुगेँ, आकाश खुला थियो, जून ढल्किँदै थियो, अनि सडकहरूमा शान्त तर गर्विलो मौनता छाएको थियो। लाग्यो, म कुनै पुस्तकमै पसेको छु — जहाँ हर पानामा एउटा राष्ट्रपतिले हात फैलाएर स्वागत गरिरहेको छ।

सहरको जन्म — सुनको कथा, सभ्यताको सुरुवात

रैपिड सिटीको स्थापना सन् १८७६ मा भएको हो, जब ब्ल्याक हिल्स क्षेत्रमा सुन भेटियो। हजारौँ मानिसहरू “गोल्ड रश” को पछाडि पश्चिमतिर धकेलिए — र चट्टानबीच बगेको Rapid Creek खोलाको किनारमा यो सहर टाँसियो। त्यसपछि सुरु भयो एउटा सहरको यात्रा — जसले उद्योग, पर्यटन, कला र राजनीतिलाई एउटै मञ्चमा ल्याएर इतिहास रच्न थाल्यो।

शिला बोल्ने स्थान — माउन्ट रशमोर

रैपिड सिटीको दक्षिणतर्फ, २५ किलोमिटरको दूरीमा, एक चट्टान छ — जसको काखमा कुँदिएका छन् चार अमेरिकी राष्ट्रपतिका अनुहारहरू:

• जर्ज वासिङ्टन — स्वतन्त्रताको जन्मदाता
• थॉमस जेफरसन — विचारको संरचना बनाउने काष्ठकार
• अब्राहम लिंकन — दासप्रथाको अन्त्यकर्ता
• थिओडोर रूजवेल्ट — राष्ट्र र प्रकृतिको संरक्षक

यो चट्टान शून्यतामा उभिएको छैन। यसले अमेरिकाको दुई शताब्दी लामो इतिहास बोकेको छ। सन् १९२७ देखि १९४१ सम्म १४ वर्ष लगाएर बनाइएको यो स्मारकमा झण्डै ४ लाख टन ढुंगा काटिएको थियो। आज पनि वर्षेनी २० लाखभन्दा बढी पर्यटकहरू यसलाई हेर्न आउँछन्।

राष्ट्रपतिको सडक — कांस्यमा कुँदिएका अनुहारहरू

सहरको हरेक मुख्य चोकमा, सडक किनारमा, बगैँचाको कुना वा भवनको आँगनमा तपाईंले देख्नुहुन्छ – अमेरिकाका प्रत्येक भूतपूर्व राष्ट्रपतिहरूको कांस्य मूर्ति।

यी मूर्तिहरू कुनै संग्रहालयभित्र बन्द छैनन्।
यी जनताको माझमा छन्, खुला आकाशमुनि — हरेक मान्छे, बच्चा, वृद्ध, विद्यार्थी र पर्यटकसँग संवाद गर्न तयार।

यो परियोजना सन् २००० मा सुरु भयो, र आजसम्म ४३ राष्ट्रपतिका मूर्तिहरू स्थापना भइसकेका छन्। बाँकी राष्ट्रपतिहरूको मूर्ति निर्माण प्रक्रिया जारी छ। हरेक मूर्ति सही उचाइ, व्यवहार र पोशाकसहित डिजाइन गरिएको छ, ताकि उनीहरूको यथार्थ छवि जनतासँगै जीवित रहोस्।

अर्थतन्त्र — पर्यटकीय स्वर्णयुग

रैपिड सिटीको आम्दानीको मुख्य स्रोत पर्यटन हो। सन् २०२३ मा मात्रै, रैपिड सिटी र वरपरका पर्यटकीय गन्तव्यहरूबाट झण्डै ६० करोड डलर बराबरको आम्दानी भएको तथ्य सार्वजनिक गरिएको छ।

पर्यटकहरू निम्न सेवाबाट सहरमा खर्च गर्छन्:

• होटल र लज
• संग्रहालय प्रवेश
• स्मारक भ्रमण
• सडक किनारका पसल
• खानपान तथा स्थानीय हस्तकलाको किनमेल

यस सहरमा करिब ३५ हजार मानिस स्थायी रूपमा बसोबास गर्छन्, र झण्डै १० हजारभन्दा बढी मानिस पर्यटनसँग प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा आबद्ध छन्।

संस्कृति, कला र जीवित आत्मा

यहाँ केवल मूर्ति मात्र छैन, कविता, संगीत, चित्रकला, र नृत्य पनि छ।
हरेक महिनामा खुल्ला आकाशमुनि सङ्गीत समारोह, सडक कला महोत्सव र बालबालिकाका लागि ‘लाइभ हिस्ट्री शो’ आयोजना हुन्छ।

सहरमा एउटा अद्भुत संग्रहालय छ — “द सिटी अफ द प्रेसिडेन्ट्स इन्टरप्रेटिभ सेन्टर”, जहाँ राष्ट्रपतिहरूको भाषण, दस्तावेज, र जीवनीहरूको अध्ययन गर्न पाइन्छ।

यात्रुको आँखाबाट सहर

मैले त्यहाँका सडकहरूमा हिंड्दा महसुस गरें — यो केवल एउटा सहर होइन, यो एउटा चिन्तनशील स्मारक हो।
बच्चाहरू मूर्तिका हात समातेर हाँसिरहेका थिए, एक वृद्ध नागरिक लिंकनको मूर्तिसँग टोपिको छायाँ मिलाउँदै फोटो खिचिरहेका थिए।

र म? म बसिरहेको थिएँ एउटा बेंचमा, जर्ज वासिङ्टनको अनुहार हेर्दै, सोच्दै — इतिहासको उपस्थितिको अनुभव कस्तो हुँदो रहेछ।

सारांश — एक गन्तव्य, हजार कथा

रैपिड सिटी केवल अमेरिकाको इतिहास समेटिएको ठाउँ होइन — यो विश्वको लागि एउटा अद्वितीय पाठशाला हो।
यहाँ हरेक मूर्तिले शिक्षण दिन्छ, हरेक चट्टानले कथा सुनाउँछ, र हरेक यात्रुले आफूभित्र केही परिवर्तन बोकेर फर्कन्छ।

यदि तपाईं कहिल्यै यात्रा गर्नुहुन्छ, त्यो पनि आत्मालाई छोने ठाउँतिर,
तँपाईंका लागि म सिफारिस गर्छु — राष्ट्रपतिको सहर, रैपिड सिटी।
किनभने यहाँ पुग्नु भनेको
इतिहासको नयनमा हेर्नु हो,
र आफूलाई समयको एक भाग महसुस गर्नु हो।

जानकारी

• स्थापना: सन् १८७६
• जनसंख्या: करिब ७५ हजार
• वार्षिक पर्यटक आगमन: २० लाखभन्दा बढी
• माउन्ट रशमोरको उचाइ: ५,७२५ फिट
• मूर्ति निर्माण अवधि: १९२७–१९४१
• हाम्रो राष्ट्रपतिको मूर्ति संख्या (२०२५ सम्म): ४३
• मुख्य आर्थिक स्रोतहरू: पर्यटन, सेवा क्षेत्र, वायु सेना आधार, शिक्षा, निर्माण